Giuse Nguyễn Văn Quýnh
Anh chị thân mến,
Trong việc giáo dục con cái, có khi nào anh chị băn khoăn tự hỏi: “Tại sao con tôi không biết nghe lời, phải làm cách nào đây?” hoặc “Con tôi thật vô dụng, không biết làm gì cả ngoài ăn chơi lêu lổng?” hay “Tại sao con tôi lại học hành yếu kém như vậy?”…
Muốn tìm ra câu trả lời, thật đơn giản, anh chị thử ngẫm lại xem: “Có phải trong bữa cơm, miếng ngon đầu tiên là anh chị gắp cho đứa con? Có phải trong mâm cơm thì ông bà luôn dành cho cháu thứ ngon nhất? Có phải anh chị luôn chọn những thứ tốt nhất, mua những thứ đắt tiền, rồi lén lút đưa cho con?”.
Đúng vậy, đó là chuyện thường tình, bởi lẽ “yêu thương con cháu là luôn để dành những miếng ăn ngon nhất, những thứ tốt nhất cho con cháu”. Thế nhưng, điều hiển nhiên ấy đã vô tình khiến cho những đứa trẻ của anh chị tự xem mình là “hoàng tử”, là “công chúa”; chúng muốn gì thì có nấy, được mọi thứ tốt nhất từ ông bà, cha mẹ mà không cần bỏ công sức chi cả. Chính vì thế, cách giáo dục của các gia đình hiện nay đang dần trở thành “hướng hạ”, nó đi ngược lại với truyền thống là “hướng thượng”, nghĩa là những thứ gì tốt nhất, ngon nhất phải để phần cho ông bà, cha mẹ, người có công lao vất vả làm ra bữa cơm này.
Thế nên, dạy dỗ đúng cách chính là: Hãy giúp trẻ thực hành bài học lễ phép và kính trọng ông bà, cha mẹ. Hãy cho trẻ thấy rằng chúng phải dành tất cả những điều tốt đẹp nhất cho ông bà, cha mẹ, những người đã đổ bao công sức để có một bữa cơm ngon, có quần áo đẹp, có đồ chơi đắt tiền… Hãy giúp con cái biết nghĩ đến người lớn trước nhất thay vì ích kỷ, chỉ nghĩ cho bản thân, thì dần dần, nhân cách của trẻ mới trưởng thành, mới biết tôn trọng và vâng lời ông bà, cha mẹ.
Muốn nuôi dạy trẻ trở thành một người có nhân cách, có ích cho gia đình và xã hội, thì các bậc cha mẹ nên lưu ý ba căn nguyên quan trọng này:
1/ Hãy dạy con sống hiếu thảo
Trong gia đình, hiếu thảo chính là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, được giữ gìn qua bao đời nay. Nếu con chúng ta không có lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ của mình, thì chắc chắn chúng không thể cư xử đúng mực với ông bà, cha mẹ của người khác được. Bởi lẽ, ngay cả đấng sinh thành ra mình mà chúng còn vô ơn thì những nhân đức khác như: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín sẽ không bao giờ có được.
2/ Hãy dạy con sống liêm chính
Ngoài xã hội, liêm chính là điều kiện tối cần thiết để thành công. Bởi lẽ, “Làm ăn nhỏ dựa vào trí tuệ, làm ăn lớn dựa vào phẩm chất”. Muốn doanh nghiệp hay công ty thành công và phát đạt thì việc đầu tiên là phải liêm chính trong công việc. Muốn đồng nghiệp, cấp trên và cấp dưới tôn trọng và yêu quý thì phải là người làm việc thật minh bạch.
3/ Hãy dạy con sống lao động
Giữa cuộc đời, nếu một đứa trẻ ngay từ nhỏ không biết lao động thì khi lớn lên, sẽ không biết cảm ơn và đền ơn những gì nó nhận được; không biết lao động thì chỉ là kẻ bất tài mà thôi. Nhiều gia đình không cho con cái phụ giúp cha mẹ việc lặt vặt trong nhà khiến trẻ dần trở nên lười biếng, thụ động. Chúng sẽ không hiểu được cha mẹ đã lao động vất vả như thế nào mà đem lòng yêu thương cha mẹ, kính trọng ông bà. Khi lớn lên, chúng sẽ sống thiếu trách nhiệm; hơn nữa, kỹ năng sống không có thì rất khó để thành công.
Tóm lại, muốn con thành tài thì trước tiên cha mẹ phải là người thầy xuất sắc. Cha mẹ hãy là người truyền cảm hứng cho con trong mọi công việc, như: học tập, vui chơi và lao động. Đừng sợ con cái làm sai, vì có sai thì chúng ta sẽ giúp chúng sửa lại. Nhiều bậc cha mẹ đã ôm đồm, làm hết mọi việc cho con cái khiến họ vừa cảm thấy mệt mỏi, vừa làm cho con cái không có cơ hội học hỏi, va chạm và lao động.
Anh chị thân mến,
Có một sức mạnh vô song, đó chính là niềm tin. Hãy làm cho con cái tin rằng chúng có khả năng, và giỏi giang ở một lĩnh vực nào đó. Nếu con chưa giỏi môn nào đó thì hãy xem đó là điều bình thường, vì biết đâu chúng có năng khiếu về lãnh vực khác. Đừng lấy điểm yếu của con mà so sánh với điểm mạnh của đứa trẻ khác, việc cần làm là tìm ra năng lực của chúng. Cha mẹ hãy giúp con cái “định vị” để quyết định “địa vị”. Đừng làm theo hướng ngược lại. Bởi khi chúng đã xác định chính xác mục tiêu thì não bộ sẽ giúp chúng hoạch định những kế hoạch, và cố gắng làm việc hết sức để thành công.
